Hoi Ad,
Bedoel je dit boek van M.Mulder ?
Groet …. 
De logica van de macht door Mauk Mulder
Scriptum (2004) ISBN 905594 3207>
Met veel plezier heb ik in de afgelopen dagen het boek van Mulder over macht gelezen. Het lijkt er wel eens op dat mensen die macht hebben dat liever niet toegeven. Alsof het verwerpelijk is om macht te hebben. Maar zonder macht beweegt er niks. Het boek van Mulder maakt dat weer eens helder.
Al enkele decennia geleden schreef Mulder min of meer het Nederlandstalige standaardwerk over macht (met als centrale theorie de ‘machtsafstandreductie theorie’). Het thema macht heeft Mulder blijkbaar niet losgelaten, want recentelijk verscheen er een boek van hem. Hij heeft zijn theorieën nog eens overzichtelijk samengevat, geactualiseerd en vooral goed toegankelijk gemaakt. Het boek heeft een aantal beknopte theoretische inleidingen en is verder opgebouwd uit korte observaties met reflecties er op.’Als een aap de machtige aap gaat vlooien om hem gunstig te stemmen, ziet dat er anders uit dan de adviseur die zich inlikt bij de machtige topman van een bedrijf. Maar deze vleiende hoveling doet in wezen hetzelfde als de vlooiende aap. De verschijningsvormen zijn verschillend, de drijfveer is dezelfde’. Door het boek heen wordt de lezer regelmatig aangemoedigd na te denken hoe hij/zij zelf met (on)macht om gaat.
De minder machtige maakt de machtige
Het boek is een goed tegengewicht van het boek Hoe word ik een rat, waar alleen de negatieve kant van macht (als doel op zich) wordt beschreven. Houd je na het lezen van het boek Joep Schrijvers toch een wrange smaak in de mond, dit boek benadert macht vanuit de grondhouding: er zijn machtsverschillen en zonder macht beweegt er niks. Macht is noodzakelijk en vaak nuttig.
Wat verstaat Mulder eigenlijk onder macht? Hij definieert macht als ’een relatie tussen ten minste twee individuen of groepen waarin de één richting kan geven aan het gedrag van de ander of dit gedrag kan bepalen, en wel meer dan omgekeerd.’ De aandachtige lezer heeft het dus al gezien, ‘macht is een relatie, en dat betekent dat dus ook de minder machtige mensen bepalen hoe de relatie in elkaar steekt – door wat ze doen en door wat ze laten. Uiteraard drukken de machtigen meer hun stempel op de relatie, maar zij kunnen niet zonder die ander of anderen die minder macht hebben. De minder-machtigen maken de machtigen.’ Anders gezegd, de eigenschappen van de machtige zijn niet voor 100 procent beslissend. Macht is een relatie waarvan de minder-machtige deel uitmaakt.
Er zijn allerlei theorieën over de eigenschappen waarmee een sterke leider zich onderscheidt van een zwakke, en over de eigenschappen waarmee leiders zich in het algemeen onderscheiden van volgers.Machtige mensen beschikken over een hoge mate van intelligentie, en dan vooral sociale intelligentie.
Ze beschikken ook over communicatieve vaardigheden, zowel verbaal als non-verbaal. Machtige mensen zijn ook goede toneelspelers (ze laten vaak hun twijfels niet zien). Ze hebben ook aan machtsattitude: ze zijn geconcentreerd op macht en machtsuitoefening.’
Expert macht kent soms geen grens
Er zijn meerdere bronnen van macht (formele macht, sanctiemacht, formele macht, model of identificatie macht). In de kenniseconomie zou het vooral om expertmacht moeten gaan. Dit is de macht die, in termen van Mulder, gebaseerd is op de perceptie van de minder-machtige dat de ander het beter weet of beter kan. Formeel omschreven: ‘de minder-machtige in de relatie schrijft aan de ander (de machtige) meer relevante kennis en/of capaciteiten toe dan aan zichzelf. Bovendien is de machtige in de ogen van de minder-machtige betrouwbaar en gebruikt hij zijn deskundigheid op een eerlijke manier.’ Zoals Mulder het in een terzijde opmerkt, expertmacht doorbreekt vaak de formele machtsrelaties. De grootste valkuil voor de expert is overmoed: Expertmacht begint op een bepaald gebied, waarna het zich uitbreid na andere gebieden die weinig gemeen hebben met de oorspronkelijke activiteit. Een attitude van groeiend zelfvertrouwen van de machtigen en soms een erg naïeve afhankelijkheidsattitude van de volgelingen vormen de grondslag voor dergelijk gedrag.’ Mulder heeft zijn opvattingen over macht verwoord in stellingen zoals:
Individuen manifesteren in hun interactie met anderen een drijfveer om macht uit te oefenen (de fundamentele machtsdrijfveer ).
Machtigen manifesteren in hun interactie met anderen een drijfveer om hun macht te behouden, het machtsverschil met minder-machtigen te handhaven of, zo mogelijk, te vergroten ( de neerwaartse machtsdrijfveer ).
Hoe groter het machtsverschil tussen machtigen en minder-machtigen, des te sterker is de neerwaartse machtsdrijfveer tot machtshandhaving en machtsvergroting (verslaving van de duurzaam machtigen).
Individuen manifesteren in hun interactie met een machtiger persoon een drijfveer om het machtsverschil tussen henzelf en de machtige te verkleinen en als het kan op te heffen (de opwaartse machtsdrijfveer)..
Als machtigen in hun speelveld geconfronteerd worden met machtklim- mers die dichtbij in macht gekomen zijn, stellen zij zich positief op, mits ze hen niet als bedreigend ervaren (milde neerwaartse machtsdrijfveer).
Wanneer een groep in een crisis verkeert, is krachtig leiderschap nodig, dat macht kan uitoefenen (keuze voor onderwerping aan de machtige) .
Machtigen hebben een obsessieve behoefte om hun macht te rechtvaardigen, door te verwijzen naar nobele principes, normen en waarden ( de menselijke rechtvaardigingsobsessie over macht).
Over macht is meer te lezen in:
Managing with power, Jeffrey Pfeffer, Harvard Busines School Press (1992)
Power in and around organizations, Henry Mintzberg, Prentice Hall, (1983)
Hoe word ik een rat, Joep Schrijvers, Scriptum (2002)
De Heerser, Machiavelli (vertaling Frans van Dooren) Atheneum (1987)
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
